معاونت پژوهش حوزه علمیه الزهراء سلام الله علیها ارومیه

✅ در مقابل فحاشان چه باید ‌کرد؟ دستور قرآن به پیامبر(ص) به «هجرت جمیل»

?خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید: «وَاصْبِرْ عَلی ما یقولون» خیلی حرف‌های ناشایسته به تو می‌گویند، صبر داشته باش بر آنچه آنها می‌گویند خویشتندار باش و تحمل کن.

?«وَ اهْجُرْهُمْ هَجْرآ جَمیلا» از آنها دوری گزین، دوری گزیدن زیبایی. این «دوری گزیدن زیبایی» یعنی چه؟ یعنی ضمن اینکه از اینها فاصله می‌گیری عکس‌العمل خشونت‌آمیزی نسبت به اینها نشان نده. مثلا وقتی که می‌بینی به تو بدگویی می‌کنند و فحش می‌دهند، به آرامی از آنجا رد شو، انگار نشنیده‌ای.
مفسرین گفته‌اند یعنی در عین اینکه از آنها دوری می‌گزینی، این دوری گزیدن تو مانع نصیحت و تبلیغ و ارشاد و هدایت آنها نشود. وقتی که می‌بینی این حرف‌ها را می‌زنند اندکی خودت را کنار بکش ولی به یک شکل زیبایی.

?شعری هست منسوب به امیرالمؤمنین علی (ع) که با مضمون این آیه خیلی نزدیک است. می‌فرماید: وَ لَقَدْ اَمُرُّ عَلَی اللَّئیمِ یسُبُّنی فَمَضَیتُ ثَمَّةَ قُلْتُ ما یعْنینی. می‌گوید بر یک آدم لئیم و پست عبور می‌کنم؛ می‌بینم مرا دارد سب می‌کند و فحش می‌دهد. به آرامی رد می‌شوم می‌گویم مقصودش من نبودم. این را هجرت جمیل می‌گویند. هم از آن کنار می‌رود برای اینکه نمی‌خواهد پرده دریده بشود و هم عکس‌العمل خشونت‌آمیزی نشان نمی‌دهد.

?شما مثلا می‌بینید که فرزندتان به شما حرف ناشایسته‌ای می‌زند. اگر روبروی او بایستید این پرده، دیگر دریده می‌شود. شما خودتان را به نشنیدن می‌زنید برای اینکه نمی‌خواهید این پرده‌ای که میان شما و او هست دریده شود. خودتان را کنار می‌کشید، دوری می‌گزینید ولی به یک شکل زیبایی. انگار چنین چیزی نبوده و نشنیده‌اید، بعدا هم به روی خودتان نمی‌آورید.

?این معنای وَ اهْجُرْهُمْ هَجْرآ جَمیلا است: از آنها دوری بگزین و به روی خودت هم نیاور، برای اینکه بعد بتوانی اینها را باز نصیحت کنی، ارشاد و راهنمایی کنی.

? استاد مطهری، آشنایی با قرآن، ج10، ص54 (با تلخیص)