معاونت پژوهش حوزه علمیه الزهراء سلام الله علیها ارومیه

خسارت

یکی از اموری که متاسفانه در استانه نوروز ،کم وبیش با آن روبررو هستیم ،بحث “خسارت” می باشد.زیرا هر گونه خسارتی که شخصی بر جان یا مال دیگری وارد کند ،مدیون می شود ولازم است جبران نماید .در این زمینه نکاتی لازم به ذکر است:

الف)اگر شخصی به وسیله ترقه وامثال آن)دیگری را بترساند ،به طوریکه عقل وی زایل شود شرعا یک دیه کامل را به او بدهکار می شود،وچنانچه در صدی از هوشیاری او ازبین رود ،به همان درصد از دیه کامل بدهکار می گردد.(1)

ب)اگر شخصی خانم حامله ای را بترساند وسبب شود او سقط جنین کند ،دیه آنجنین را بدهکار می شود که باید به والدین آن جنین بپردازد .البته در تشخیص مقدار دیه باید ملاحظه نمود آن جنین در چه مر حله ای قرار دارد.زیرا برای هر مرحله دیه خاصی بدین ترتیب مقرر شده است:

1-نطفه:20مثقال شرعی طلا

2-علقه(مجموعه ای به صورت خون بسته شده)40مثقال شرعی طلا

3-مضغه (مجموعه ای به صورت گوشت)60مثقال شر عی طلا

4-عظم(آفریده شدن استخوان)80مثقال شرعی طلا

5-خلقت کامل قبل از آفرینش وولوج روح:یکصد مثقال شر عی طلا

6-ولوج روح:یک دیه کامل که عبارتست از هزار مثقال شرعی طلا(2)

ج)چنان چه شخص به وسیله ترقه وامثال آن ،بینایی یا شنوایی دیگری را از بین ببرد ،یک دیه کامل را بدهکار می شود واگر در صدی از بینایی یا شنوایی کم شود به همان در صد از یک دیه کامل را مدیون می گردد.(3)

تذکر دونکته

1- در ضمان ومدیون شده واردکننده خسارت،فرقی بین اینکه اوبالغ باشد یا نابالغ نیست.زیرا به اتفاق فقها ،تمام احکام وضعیه در مورد مکلف وغیر آن به طور یکسان جاری می شود ،وضمان،یکی از احکام وضعیه است.

2-در ضمان ومدیون شدن وارد کننده خسارت،فرقی بین اموال عمومی وخصوصی نیست.مثلا چنانچه بر آتش افروزی در شب چهار شنبه سوری ،اموال عمومی یا خصوصی دچار حریق شود ،شخص یا اشخاصی که با المباشره دخیل در آن آتش افروزی بوده  ودر عدم سرایت آتش به اموال مردم کوتاهی نموده اند ،ضامن خواهند بود وموظف می باشند خسارت های وارده را جبران نمایند

پی نوشت

1-تحریر الوسیله  امامخمینی رحمه الله علیه ،ج 2ص529

2-تحریر الوسیله ،ج2ص 538

3-همان ،ص529