معاونت پژوهش حوزه علمیه الزهراء سلام الله علیها ارومیه

? مفهوم تحقیق علمی

♻️تحقیق علمى عبارت است از تلاش کاوشگرانه‌اى که با آداب خاصى به‌طور نظام‌یافته با هدف کشف مجهورى به منظور گسترش قلمرو معرفتى نوع بشر انجام شده و شناخت حاصل از آن مصادیق و مابه‌ازاى خارجى داشته باشد. این تلاش تحقیقاتى مى‌تواند در کلّیه حوزه‌هاى معرفتى بشر اعم از حوزهٔ علوم مادى (فیزیکی) و انسانى و علوم الهى و ماوراءالطبیعى انجام پذیرد و چنانکه عده‌اى مى‌پندارند، تحقیق علمى صرفاً در حوزهٔ مادیات و علوم طبیعى مفهوم ندارد
در واقع، باید گفت که این طرز تفکر احتمالاً از مشرب تجربه‌گرایى مایه مى‌گیرد و فاقد ارزش و اعتبار است، چرا که نمى‌توان تحقیقاتى را که با رعایت موازین علمى در حوزه‌هاى علوم انسانى و اجتماعى انجام شده و شناخت حاصل از آن مابه‌ازاى خارجى دارد، فاقد ارزش علمى دانست و به صرف تعلق آن به حوزهٔ انسانى و اجتماعی، از اطلاق علمى بر آن خوددارى کرد.
کار تحقیق علمى آداب ویژهٔ خود را دارد و نمى‌‌توان آن‌را به‌صورت ذهنى انجام داد. در این نوع تحقیقات پژوهشگر باید مسئله‌اى را که براى بررسى انتخاب مى‌کند، مورد ارزیابى همه‌جانبه قرار دهد. سپس براى انجام دادن آن طرح تحقیق مناسبى تهیه کند که مسئله در آن بخوبى تعریف و فرضیه‌هاى آن به‌درستى تدوین و روش‌هاى گردآورى اطلاعات و تجزیه‌و‌تحلیل آن مشخص شده باشد و از همه مهم‌تر، در پایان کار نسبت به تدوین گزارش تحقیق و انتشار آن اقدام گردد. به‌طورکلی، چنین طرحى باید حاوى تمام فعالیت‌ها و عناصرى باشد که فرآیند تحقیق را بصورت نظام‌یافته (سیستماتیک) عملى سازد.
تحقیق باید مطلب تازه‌اى را کشف نموده، بر حجم دانش و معرفت بشر بیفزاید و معلومات او را افزایش دهد. در واقع، باید نتیجهٔ تحقیق ناشناخته‌اى را براى بشر شناسایى کند و مجهولى را معلوم گرداند. در یک تحقیق علمى باید نتایجى بدست آید که یا منجر به ارزیابى نظریه‌هاى موجود شود، یا نظریه‌ها و قوانین علمى و قضایاى کلى جدیدى را ارائه نماید، یا در یک مورد خاص مجهولى را براى اولین بار معلوم کند.