مناسبتها،شهادت امام هادی(ع)
امام شناسی با زیارت جامعه کبیره امام هادی(ع)
زیارت جامعه كبیره زیارت نامه ای هست که از امام هادی(ع) به شیعیان رسیده است
هر یك از امامان ما - كه همواره درودهاى خداوند بر انوار مقدس آنان باد - نه تنها راهبر امت و
بیانگر احكام اسلام و قرآن بودند كه نور الهى بر زمین ، و حجت كامل حق بر همه جهانیان و محور
كاینات هستى و واسطه فیض میان آفریدگار و آفریدگان و آیینه نورانى كمالات ماورایى و برترین
قله فضیلت هاى انسانى و مجموعه همه خیرها و نیكى ها و تجلى گاه علم و قدرت خداى متعال
و نمونه كامل انسان واصل به خدا و معصوم از سهو و نسیان و خطا و در ارتباط با ملكوت گیتى و
جهان غیب و فرشتگان و آگاه به گذشته و آینده دنیا و آخرت و گنجینه اسرار الهى و وارث همه
كمالات پیامبران نیز بوده اند؛ آرى وجود مبارك محمّد و آل محمّد صلّى الله علیه و آله و سلم مركز
پرگار وجود، و سیطره ولایت ارجمندشان فوق ولایت پیامبران و رسولان است و چنان است كه
براى غیر ایشان قابل درك نیست و به اراده خداى سبحان ، ویژه پیامبر صلّى الله علیه و آله و
سلم و اهل بیت معصوم علیهم السلام اوست و هیچ طمع كننده اى در آن امكان طمع ندارد.
مولاى گرامى ، دهمین خورشید آسمان امامت ، امام ابوالحسن هادى علیه السلام بر ما منت
نهاده و انعام فرموده است كه در گفتار شگرفت و ژرف خویش در زیارتى به نام زیارت جامعه سخن
را در مرغزارى از معارف جان پرور الهى به جولان درآورده و از دریاى دانش خود، بارانى از درّ و گهر
بر تارك دوستان راستین سلسله عزیز امامت نثار نموده ، و در خور عقل ما، و نه سزاوار حقیقت
امام ، گوشه هایى از زیبایى هاى بوستان خدا را حكایت فرموده است .
در این هنگام مولایم و مولاى همه مردم ، حضرت امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف را در
حالى كه پشت به قبر و صورت مباركش به طرف در بود، نشسته دیدم ، وقتى ایشان را دیدم با
صداى بلند همچون مداحان شروع به خواندن این زیارت جامعه كردم ، چون زیارت به پایان رسید،
برخى از علماى بزرگ این زیارت را بهترین زیارتهاى جامعه دانسته اند و بزرگمردانى چون شیخ
صدوق در «من لا یحضره الفقیه » (1) و در «عیون اخبار الرضا»(2) و شیخ طوسى در «تهذیب
الاحكام »(3) و علامه مجلسى رحمة الله در «بحارالانوار»(4) زیارت هاى جامعه را نقل كرده اند.
شیوایى كلام و والایى مضمون و دانش و معرفتى كه در آن موج مى زند خود گویاى اصالت این
زیارت و معرف دانش ارجمند و الهى گوینده آن است . امید آنكه رهروان راه ائمه علیهم السلام از
این گوهر فروزان گنجینه معارف شیعه غفلت ننمایند و در زیارت امامان بزرگوار چه در حرم آن
عزیزان و چه از راه دور با این كلمات پرنور زیارت كنند.
فاضل پرهیزكار، علامه مجلسى رحمة الله در هنگام شرح این زیارت چنین مى گوید: این زیارتى
است كه جامع همه زیارت هاى امامان معصوم علیهم السلام در مزارشان ، مى باشد و زیارت
كننده مى تواند به وسیله این زیارت ، تمام امامان علیهم السلام را، چه امام حاضر كه مقابل
مرقدش ایستاده و چه امامى كه مرقدش دور است ، زیارت كند.
و اگر در هر بار یك یك امام به ترتیب از امام اول قصد شود و دیگر امامان علیهم السلام به تبع قصد
شوند - آن طور كه من انجام دادم - نیكوتر است و من نیز به این صورت این زیارت را قرائت مى كردم
كه در رؤ یاى صادق ، مورد تایید و تحسین حضرت امام ابى الحسن على بن موسى الرضا
و در هنگامى كه خداوند توفیق زیارت امیرالمؤ منین علیه السلام و مجاهده و ریاضت در كنار مرقد
شریف آن حضرت را به من عطا فرمود، و به بركت مولایم درهاى مكاشفات كه عقل هاى ناتوان
نمى توانند آن را تحمل كنند، به رویم گشوده شده بود، در رواق عمران نشسته بودم و در عالم
خواب - و اگر خواستى بگو در بین خواب و بیدارى - دیدم كه در سرَّ مَن راى یعنى سامرا هستم و
آرامگاه آن دو بزرگوار بسیار بلند و مزین شده است .
در این هنگام مولایم و مولاى همه مردم ، حضرت امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف را در
حالى كه پشت به قبر و صورت مباركش به طرف در بود، نشسته دیدم ، وقتى ایشان را دیدم با
صداى بلند همچون مداحان شروع به خواندن این زیارت جامعه كردم ، چون زیارت به پایان رسید،
حضرت فرمود: چه زیارت خوبى است .
گفتم : «مولاى من ! این زیارت جد توست » و به قبر ایشان اشاره كردم .
فاضل پرهیزكار، علامه مجلسى رحمة الله در هنگام شرح این زیارت چنین مى گوید: این زیارتى
است كه جامع همه زیارت هاى امامان معصوم علیهم السلام در مزارشان ، مى باشد و زیارت
كننده مى تواند به وسیله این زیارت ، تمام امامان علیهم السلام را، چه امام حاضر كه مقابل
مرقدش ایستاده و چه امامى كه مرقدش دور است ، زیارت كند
امام فرمود: بله ، اكنون داخل شو!
پس چون داخل شدم نزدیك در ایستادم ، حضرت فرمود: پیش بیا.
گفتم : مولاى من ! مى ترسم از این كه ، با ترك ادب در محضر شما، از كافران گردم .
حضرت فرمود: اگر با اجازه ما باشد، اشكالى ندارد.
پس كمى جلوتر رفتم در حالى كه بیمناك و لرزان بودم ، حضرت فرمود: پیش بیا، پیش بیا!
من جلو رفتم تا این كه نزدیك ایشان شدم .
پس من در مقابل حضرت همچون یك بنده ذلیل در پیشگاه مولاى جلیل نشستم .
حضرت فرمود: راحت باش و چهارزانو بنشین ! زیرا پیاده و پابرهنه آمده اى و خسته شده اى .
خلاصه آنكه از طرف آن مولاى عزیز به این بنده حقیر، الطاف و بخشش هاى زیادى ، كه شمارش
آن ممكن نیست ، رسید و نیز گفتگوهاى لطیفى بین من و آن حضرت انجام شد كه من بیشتر آن
را فراموش كردم . سپس از خواب بیدار شدم و بعد از این كه مدت زیادى راه زیارت بسته شده بود،
زیرا موانع بزرگى در سر راه گذاشته بودند، اسباب زیارت فراهم شد و راه زیارت به صورت پیاده و
پابرهنه ، همان طور كه امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف فرموده بود، گشوده شد.
و همچنین شبى در آرامگاه مقدس بودم و چند مرتبه این زیارت را قرائت كردم كه با خواندن این
زیارت در آرامگاه و بین راه ، كرامات عجیبى ، بلكه معجزات بزرگى برایم ظاهر شد، كه ذكرش به
حاجى نورى مى نویسد: سید احمد رشتى در سفر حج خدمت امام عصر علیه السلام شرفیاب
شد و آن گرامى با خواندن نافله ، زیارت عاشورا و زیارت جامعه سفارش نمود و فرمود:
شما چرا نافله نمى خوانید؟ نافله ، نافله ، نافله . شما چرا عاشورا نمى خوانید؟ عاشورا،
عاشورا، عاشورا. شما چرا جامعه نمى خوانید؟ جامعه ، جامعه ، جامعه .(5)
1. من لا یحضره الفقیه ، ج 2، ص 370.
2. عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 277.
